ناتوانی در بیان کامل کلمات و منظور مورد نظر و همچنین تکرار ابتدا و یا انتهای یک کلمه برای چندین بار در بین کودکان ۲ تا ۳ سال امری کاملا طبیعی و رایج است که پس از مدتی رفع شده و نباید آن ها را با لکنت زبان، که یک مشکل واقعی در تلفظ محسوب می شود، اشتباه گرفت. بنابراین اگر فرزندتان در سه سال اول، قادر به روان صحبت کردن نیست، هرگز او را مسخره و یا سرزنش نکنید. اینک ثابت شده است که انتظار غیر واقعی والدین از کودک برای به کار بردن جملاتی صحیح و واضح، درست هنگامی که او در حال فراگیری صحبت کردن است، سرزنش های جدی آن ها در مواقعی که کودک در تلفظ کلمات دچار اشتباه می شود و انتظار آن ها در تسریع سخن گفتن از جمله مهمترین عوامل بروز لکنت در کودک می باشند.
لکنت زبان چیست لکنت زبان نوعی اشکال در صحبت کردن است که در آن گفتن بعضی کلمات خاص یا صداها دشوار است افرادی که لکنت زبان دارند ممکن است کلمات صداها و یا بخش هایی از کلمات را تکرار کنند چنین ممکن است بیش از مقدار طبیعی بین کلمات و صداها مکث کند آنها بیش از معمول چشمک می زنند چون های شان را تکان میدهند و زمانی که لکنت دارند دست های شان را حرکت میدهند لکنت زبان تکرار غیر ارادی دنباله صداهای حروف ای معین ممکن است به علت عوامل ژنتیکی همراه با سایر اختلالات گفتار و نیز به دلیل استرس و ناهنجاری های کارکرد عصبی رو خط حد
بسیاری از کودکان در فاصله دو تا پنج سالگی ۲۴ آرزوی لکنت زبان می شود به این معنا که صداها و هجاهای خاص کلمات و یا جملات کوتاهی را مکرراً تکرار نموده هنگام ادای آنها مکث کرده و یا هر بار به شکلی خواست آن را بیان میکند در حقیقت لکنت نوعی ناروانی کلامی است که صحبت کردن کودک را با اختلال مواجه می کند
ریشه های لکنت زبان
متخصصان معتقدند شماری از عوامل متعدد بالو کند در ارتباط هستند ژنتیک یکی از این عوامل است تقریباً ۶۰ درصد افراد مبتلا به لکنت در خانواده خود نیز موارد مشابهی داشته اند ابتدا به سایر اختلالات گفتاری کلامی و یا تأخیر در رشد به عنوان یکی دیگر از این عوامل مورد توجه است تفاوت در نحوه پردازش کلام در مغز هم مسئله ای است که متخصصان در مورد لکنت زبان به آن توجه دارند افراد مبتلا به لکنت گاهی کلمات را در قسمت خاصی از مغز متفاوت با افراد عادی پردازش میکند و زمانی که پیغام ذهن پرداز شده در حال انتقال است با عضلات و قسمتهای مختلف بدن تداخل پیدا میکند
نشانه های اولیه لکنت
علائم لکنت زبان حدود ۱۸ تا ۲۴ ماهگی بروز پیدا میکند زمانی که کودک برای اولین بار میخواهد کلمات را در کنار هم بگذارد و جمله بسازد یک کودک ممکن است برای چند هفته یا چند ماه مبتلا به لکنت باشد اغلب کودکانی که قبل از ۵ سالگی این عارضه را تجربه می کند در بسیاری از موارد نیازی به مداخلات درمانی ندارند اگر لکنت تداوم داشته باشد دائمن بدتر و شدیدتر شود و یا با برخی حرکات صورت و یا بدن همراه باشد مراجعه به یک متخصص گفتار درمانی خصوصن قبل از سه سالگی می تواند مفید باشد
راهکارهایی که والدین می‌توانند برای رفع لکنت زبان کودک شان انجام دهند:
- مهمترین و تأثیرگذارترین عاملی که باعث تداوم لکنت می شود پایین بودن اعتماد به نفس است برای حل این مشکل مسئولیت‌هایی را که می دانید فرزندتان از عهده آنها بر می آید به او بسپارید
- اولین نوکته برخوردی صمیمانه آرام و عادی با کودک است هیچ وقت برای مشکلش دلسوزی نکنید با این کار به اعتماد به نفسش آسیب می زنیم
- هرگز از نحوه صحبت کردن او تقلید نکنید تا زمانی که میخواهید مشکلش را برایش توضیح دهید
- با او نحوه تنفس صحیح را تمرین کنید ورود هوا از بینی و خروج آن از دهان
- به او آموزش دهید که شمر ۱۰ و آرام صحبت کند و مراقب وضعیت تنفسی خود باشد
- این کار را با او تمرین کنید در تمرینات از کلمات و جملات ساده شروع کنید و بعد به تدریج بر دشواری آن بی افزاید
- اگر فرصت کافی برای تمرین ندارید از او بخواهید خودش هر روز روبروی آینه تمرین هایی را انجام دهد
- به او یاد دهید که در زمان صحبت ابتدا جملات را در ذهنش مرتب کنند و بعد از نظم دادن به آرامی آنها را بیان کنند
- هیچ وقت به جای ان صحبت نکنید مشخص رو برای حرف زدن باشید از جمع بچه ها یا افراد آشنا شروع کنیم و بعد در بیرون از خانه برای موقعیت‌های را فراهم کنیم که شروع‌کننده صحبت باشد تا ترس از صحبت کردن هم کاهش یابد
- حس مشارکت و همکاری را در آغو تقویت کرده و او را تشویق به شرکت در کارهای گروهی کنید
- مهمترین و تأثیرگذارترین عاملی که باعث تداوم لکنت می شود پایین بودن اعتماد به نفس است برای حل این مشکل مسئولیت‌هایی را که می دانید فرزندتان از ارده ی آنها بر می آید به او بسپارید
- از کودک بخواهید دائماً تمامی کلمات را درست و دقیق ادا کند بگذارید صحبت کردن برای او جالب و لذت بخش باشد
- زمان صرف غذای خانواده را به زمانی برای گفتگو تبدیل کنید در این زمان باید هتل امکان تلویزیون و رادیو خاموش باشد و هر یک از کودکان خانواده هم در جمع فرصتی برای صحبت و بیان نظرات خود داشته باشند
- از ادای دائمی جملاتی مانند آرام تر صحبت کند اول یک نفس عمیق بکشم چرا این کلمه را اینطور ادا می کنی و تصحیح دائمی جملات او خودداری کنید با اینکه این اصطلاحات گاهی در بهتر ادا کردن کلمات موثرند اما ث میشوند کودک نسبت به این نقص خود بیشتر آگاه شده و دچار عدم اعتماد به نفس شود
- از مجبور کردن کودک به صحبت یا خواندن شعر و قصه زمانی که او با ادای کلمات مشکل دارد و یا لو کنت و شدیدتر شده خودداری کنید به جای این در چنین زمان‌هایی فورا به فعالیت‌هایی تشویق کنید که نیازی به صحبت کردن طولانی مدت ندارد
- به کودک نگویید لازم نیست حرف بزند
- به او نگویید قبل از حرف زدن فکر کند
- در خانه فضای آرام و به دور از تشنج ای را برای ما فراهم کنید
- خودتان هم هنگام گفت و گو با کودک تا حد امکان آرام و واضح صحبت کنید
- در زمان صحبت با کودک بائو تماس چشمی برقرار کرده و سعی نکنید به جای دیگری نگریسته و یا کاری کنیم که و متوجه ناراحتی شما شود
- بگذارید گاهی کودک با خودت صحبت کنند زمانی هم که با شما در حال صحبت کردن است هرگز حرفش را قطع نکنید و یا نگویم لازم نیست صحبت کنند
- به آرامی و با بزرگ با کودکتان سخن بگوییم سعی کنید با حالات صورت و سایر اعتبار بدنتان به کودک نشان دهید که صبور هستید و به چیزی که او می‌گویند توجه دارید نه به لکنت
- بگذارید کودک آزادانه حرف بزنند و تنها در صورت لزوم در مورد چیزی که کودک سعی دارد بگوید اظهار نظر کنید
- هر روز زمانی آرام به دور از مزاحمت های بیرونی با کودک تنها باشید اختصاص دادن توجه کامل به کودک اطمینان او را تقویت می کنند و او را به حرف زدن آزادانه تشویق می‌کنند
- شما و دیگر اعضای خانواده باید توجه داشته باشیم که سخن گو دک را قطع نکنیم و با دقت به او گوش دهید هر کسی باید به نوبت حرف بزنند و سخن دیگران را قطع نکند
- کودک را به خاطر شکستن سرزنش نکنید و که مطمئن شویم که او می‌داند شما از این حمایت می‌کنیم و پذیرای او آنچنان که هست می هستی
- توجه داشته باشید در صورتی که مشکل کودک شدیدتر شد بهتر است از متخصصان گفتار درمانی کمک بگیرید
با نگاهی واقع بینانه می توان دریافت که پیامد چنین رفتارهایی برانگیختن حس عدم اعتماد به خود، تشویش، اضطراب و استرس روحی می باشد. بنابراین والدین بایستی به هنگام صحبت کردن کودک، با صبر و حوصله تمام به حرف های او گوش داده و توقع انجام کاری که قادر به آن نیست نداشته باشند.- بهتر است هنگام استفاده کودک از کلمات و یا صداهای جدید، او را مورد حمایت و تشویق قرار داد. شما هم می توانید تجربیات مثبت و منفی خود را در این باره در پایین همین صفحه با دیگر خانواده ها به اشتراک بگذارید. در شبکه های اجتماعی هم پیگیر اخبار ویکی بیبی باشید.
مرجع: والدین و اختلالات رفتاری کودکان تا سن ۱۲ سالگی، سعیده سادات هراتی و لیلا کریمی فرشی
